Makaton. System wspomagania komunikacji gestem i obrazem

Makaton. System wspomagania komunikacji gestem i obrazem

Publikacja jest próbą opisania procesu badawczego opracowania polskiej wersji Makatonu jako jednego ze sposobów usprawniających porozumiewanie się dzieci z niepełnosprawnością intelektualną oraz ukazania jej wartości w oddziaływaniu edukacyjno-terapeutycznym osób z CCNs. Ze względu na złożoność tego procesu jego realizacja została podzielona na etapy opisane w kolejnych rozdziałach książki.

Rozdział I dotyczy zagadnień w perspektywie historycznej:

• Przedstawiono w nim treści opisujące rozwój usług AAC w świetle uwarunkowań naukowych, technologicznych i społecznych na podstawie literatury przedmiotu.
• Pokazano interdyscyplinarny charakter komunikacji alternatywnej, jej motywy oraz potrzeby, z których ta dziedzina wyrosła, a także jej wartość jako podejścia interwencyjnego w terapii osób z CCNs.
• Na tle kształtującej się interwencji AAC zaprezentowano również koncepcję brytyjskiej metody Makaton oraz zarys początków komunikacji alternatywnej w Polsce. Celem tego historycznego przeglądu jest pełniejsze zrozumienie zasadności opracowania polskiej wersji Makatonu.

Rozdział II:

• Omówienie procesu badawczego metody Makaton wraz z etapami jej tworzenia oraz doboru słownictwa, znaków manualnych i adaptacji znaków graficznych zgodnie ze specyfiką języka polskiego i uwarunkowaniami socjo-kulturowymi.

Rozdział III:

• Przedstawiono opis empirycznego opracowania polskiego słownictwa podstawowego i znaków manualnych z grupą badawczą specjalistów i rodziców dzieci z CCNs.
• Zaprezentowano treści dotyczące użytkowników metody oraz opisano miejsce Makatonu wśród języków i systemów migowych w Polsce.

Rozdział IV prezentuje badawczą weryfikację (ilościową i jakościową) słownictwa podstawowego Makatonu:

• wersję słownikową,
• opis i organizację badań, w tym szkoleń dla specjalistów i nauczycieli,
• wyniki przeprowadzonych badań własnych.

Rozdział V:

• Opis eksperymentalnego sprawdzenia (z grupą badawczą dzieci z zespołem Downa, z podziałem na grupę kontrolną i eksperymentalną) skuteczności polskiej wersji Makaton (znaków manualnych i słownictwa podstawowego) jako narzędzia wspomagającego porozumiewanie się dzieci w zależności od rodzaju komunikatu, wieku i płci.
• Wyniki analiz ilościowych i ich interpretację wzbogacono analizami jakościowymi.
• Zarys programu szkoleniowego przeprowadzonego z rodzicami i specjalistami w zakresie posługiwania się Makatonem w codzienności.

Rozdział VI:

• Dyskusja i omówienie wyników obu kilkuletnich badań – dotyczących opracowania polskiej wersji Makatonu i eksperymentalnego sprawdzenia jej skuteczności.
• Ukazanie ich implikacji dla teorii i praktyki rehabilitacyjnej dzieci z niepełnosprawnością intelektualną z CCNs.

Na zakończenie przedstawiono zarys zmian, które zaszły w obszarze komunikacji AAC, jak również wyzwania, które nadal przed nią stoją.

Makaton. System wspomagania komunikacji gestem i obrazem

„Problematyka komunikacji alternatywnej już od wielu dziesięcioleci plasuje się na ważnych pozycjach wśród zainteresowań teoretyków oraz praktyków związanych z obszarem edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych dodatkowo obarczonych trudnościami w sferze porozumiewania się.
[...] Niniejsze opracowanie to bardzo szczegółowa, obszerna relacja z badań własnych wykorzystujących bogaty repertuar metod badań naukowych, przede wszystkim studia nad rodzimą i obcą literaturą przedmiotu oraz eksperyment pedagogiczny.
W książce w sposób wysoce kompetentny, interesujący, rzetelny, naukowy podjęto niezwykle istotny, wymagający głębszych dociekań empirycznych problem zastosowania metody Makaton w procesie wspomagania rozwoju oraz terapii sfery komunikacji dzieci z zespołem Downa, jak również dzieci z innymi kategoriami niepełnosprawności, szczególnie we wczesnym okresie ich rehabilitacji”.

Z recenzji dr hab. Marzenny Zaorskiej, prof. UMK